Uzun ÇizgiUzun çizgi (—), sık kullanılan noktalama işaretlerinden biridir. Özellikle karşılıklı olarak yapılan konuşmalar için, konuşmanın ya da konuşmacının değişiklik gösterdiğini ifade etmek amacıyla satır başı yapılarak cümlelerin hemen başına konur. Diğer bir ismi ise konuşma çizgisi olarak tanımlanmaktadır. Simgesi (—) şeklindedir ve iki kısa çizginin yan yana getirilmesiyle de bu noktalama işaretini oluşturabiliriz. Uzun Çizginin Türkçedeki Kullanım AlanlarıMetinlerde geçen satır başına geçilen konuşmaları daha iyi belirtmek adına uzun çizgi ya da konuşma çizgisi kullanılır. Yazılarda konuşmanın geçtiğini açıklamak için konuşma çizgisi anlamında kullanılması gerekmektedir. Örnek verecek olursak: "Ahmet Bey, yarın için düzenlenecek olan piknikte evlerinin hemen önünde yer alan bahçelik alanı çok rahat bir şekilde kullanabileceğimizi söyledi," cümlesini belirtirken uzun çizgi veya konuşma çizgisi kullanmak gerekir. Uzun çizginin kullanım alanı, kısa çizginin görevi yerine kullanılamaz. Frankfurt'a gelene herkesin sorduğu şunlardır:
(Ahmet Haşim) (Bana dönerek):
Halifenin hanımı, çantasından çıkarmış olduğu üç akçeyi hemen hancıya verip köşkü zaman kaybetmeden satın almış. Not: Uzun çizgi aynı zamanda, özellikle de oyunlarda konuşan kişinin adından hemen sonra da konulabilir.Örnek 1. Coşkun— Beni zavallı milletim. Sen uyumaya devam et. Ancak sen uyurken düşmanlarının senden neler götürdüğünün farkında değilsin. Her geçen gün biraz daha azalıyorsun. Bu azalma devam ettikçe en sonunda yok olacaksın. Uyan ey millet! Vatan elden gidiyor. Saffet (Gerçek bir telaşla)— Coşkun, sen neden söz ediyorsun böyle? Milletin bir yere gittiği yok. Her şeyin farkında. Onlar her şeyi bildiği halde susmayı tercih ediyor. Konuşanlar neyi değiştiriyor ki diyerek kendilerini geri plana çekiyorlar. Bu iş böyle devam ederse dediğin gibi vatan elden gidecek. Ama bunun sebebi milletin uyuması değil. Devletin dayatmalarıdır. Coşkun: (Kolunu kurtarır)— Ah be Saffet kardeşim! Sen susarsan, ben susarsam nasıl çıkar bu karanlıklar aydınlıklara. Ben bu düzeni bozacağım. Elimi kaldırdığım gibi bütün haksızlıklara karşı çıkacağım. Öyle ya da böyle bu iş böyle devam etmez. Saffet (Düşünceli bir halde)— Coşkun, peki biz de başaramazsak? Onlar gibi sadece kendi düşüncelerimizde başlayıp bitersek ne olacak? Bizim daha iyi fikirler bulmamız lazım. Not: Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz. |
Uzun çizginin kullanımını öğrenmek gerçekten faydalı bir bilgi. Özellikle yazılı metinlerde konuşmaları belirtmek için bu noktalama işaretinin nasıl kullanıldığını görmek, iletişimi daha net hale getiriyor. Örneğin, Ahmet Bey'in piknikteki bahçelik alanıyla ilgili söylediklerini ifade etmede uzun çizgi kullanılması gerektiği bilgisi, metni okurken kimin ne dediğini anlamayı kolaylaştırıyor. Sizce, bu tür noktalama işaretlerinin doğru kullanımı, okuyucunun metni anlama sürecini ne kadar etkiliyor?
Cevap yazUzun Çizginin Önemi
Oğuralp, uzun çizginin kullanımı gerçekten iletişimi güçlendiren önemli bir unsurdur. Noktalama işaretlerinin doğru kullanımı, okuyucunun metni anlama sürecini doğrudan etkiler. Özellikle diyaloglar veya alıntılar gibi durumlarda, kimin ne söylediğini belirtmek, metnin akışını daha anlaşılır hale getirir.
Okuyucunun Anlama Süreci
Uzun çizgi gibi noktalama işaretleri, metindeki bilgi akışını düzenler. Bu sayede okuyucu, yazının ana fikrine odaklanmakta ve detayları daha iyi kavramakta zorlanmaz. Örneğin, Ahmet Bey'in söylediklerinin net bir şekilde belirtilmesi, okuyucunun karakterler arasındaki iletişimi takip etmesini kolaylaştırır.
Sonuç
Sonuç olarak, noktalama işaretlerinin doğru kullanımı, yazılı iletişimin kalitesini artırır ve okuyucunun metne dair algısını olumlu yönde etkiler. Bu nedenle, yazım kurallarına dikkat etmek her zaman önemlidir.