Ünlem İşareti
Ünlem işareti, ünlem anlamı veren cümlelerden, seslerden sonra konur. Şaşma, küçümseme, alay, güvensizlik anlamı bildirmek için ilgili kelime ya da cümleler arasına parantez içine alınarak konur. Ünlem işareti, az önce belirtilen amaçlar doğrultusunda soru işareti ile birlikte de kullanılabilir. Ünlem işareti, ünlem bildiren kelimeden hemen sonra ya da kelimenin yer aldığı cümlenin sonunda kullanılır. Ayrıca, seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra da konur.
Ünlem İşareti ile İlgili Kullanım Kuralları
Ünlem işaretinin doğru ve etkili kullanımı için aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir:
- Şaşma, heyecan, sevinç, öfke gibi duyguları ifade eden cümlelerde ünlem işareti kullanılır.
- Alay, küçümseme, güvensizlik gibi anlamlar taşıyan ifadeler parantez içinde ünlem işareti ile birlikte kullanılır.
- Seslenme ve hitap cümlelerinden sonra ünlem işareti konur.
- Ünlem işareti, gerektiğinde soru işareti ile birlikte kullanılabilir.
Ünlem İşareti ile İlgili Örnekler
- Öff!, Vay benim güzel anam! Ya öyle mi!, Eller yukarı!
- Bu sevimli (!) çocuk, yaramazlar kralıdır.
- Divan edebiyatının anlam içeriklerini kavrayamayan ince zekâlılar (!), bu edebiyatın liselerde okutulmasının gereksizliği üzerine ahkam keser dururlar. Oysa dünyadaki klasik edebiyat metinlerini okumak ve anlamak gerçekten zordur.
- Klasik müziği de arabeski de aynı zevk ile (!) dinlermiş.
- Of! Ne zalim bir dünya imiş.
- Ah, bir daha görebilseydim seni dünya gözü ile!
- Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri! (Atatürk)
|
.jpg "İki Nokta Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Tırnak İşareti Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Kesme İşareti Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Ünlem İşareti Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Soru İşareti Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Noktalama İşaretleri Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Üç Nokta Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Yüzde İşareti Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Noktalı Virgül Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg "Kısa Çizgi Kullanımı ve Konu Anlatımı")
.jpg&description=Ünlem İşareti Kullanımı ve Konu Anlatımı){kind=link}
Bu ünlem işaretinin kullanımı konusunda ben de bazen kafa karışıklığı yaşıyorum. Özellikle alay veya küçümseme anlamında kullanırken parantez içinde mi yoksa sonrasında mı kullanmamız gerektiğini tam anlayamıyorum. Mesela, bu sevimli (!) çocuk ifadesinde ünlem işaretini parantez içine alarak kullanmak zorunlu mu? Hem ünlem işareti hem de soru işaretini birlikte kullanma durumunda ise hangisinin önce gelmesi gerektiğini nasıl karar verebiliriz?
Cevap yazMerhaba İndira,
Ünlem işareti ( ! ) alay veya küçümseme anlamında kullanıldığında genellikle parantez içinde yazılır. Örneğin: "Bu sevimli (!) çocuk." Bu kullanım, ironiyi veya alaycılığı vurgulamak için yaygındır ve zorunlu bir kural olmasa da oldukça yaygın bir pratiktir.
Eğer hem ünlem işareti hem de soru işareti kullanman gereken bir cümle yazıyorsan, hangi anlamın daha baskın olduğuna karar vermen gerekir. Eğer cümle hem soru hem de şaşkınlık içerecekse, genellikle soru işareti önce gelir: "Gerçekten mi?!". Ancak, bu konuda katı bir kural yoktur ve her iki işareti de birlikte kullanabilirsin: "Gerçekten mi!?"
Umarım bu açıklamalar kafa karışıklığını gidermene yardımcı olur.